Sàn giao dịch crypto số 1 Hoa Kỳ là Coinbase mới đây vừa đưa ra bản báo cáo về những triển vọng của thị trường cryptocurrency trong năm 2024.
Trong năm 2024, nhiều khả năng Mỹ sẽ tránh khỏi một cuộc suy thoái kinh tế, mặc dù khả năng suy thoái không phải là bằng không. Những nỗ lực củng cố ngành sản xuất nội địa và tăng cường chi tiêu chính phủ trong năm 2023 đã làm hạn chế điều này, nhưng nó sẽ giảm dần tác động trong quý 1/2024. Thay vào đó, suy thoái sẽ phụ thuộc vào các yếu tố nội sinh như hệ thống ngân hàng hoặc tốc độ giảm phát.
Cung tiền M2 và hiệu suất của Bitcoin. Nguồn: Coinbase
Sự cắt giảm lãi suất của Cục dự trữ liên bang (FED) trong năm 2024 sẽ làm giảm sức mạnh của đồng Đô la, cùng với đó sẽ là cơ hội tăng trưởng cho các loại tiền điện tử và tài sản rủi ro khác. Ở một điểm khác, kế hoạch phê duyệt Bitcoin ETF sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho dòng tiền đầu tư và định hình lại thị trường một cách chưa từng có.
Sự thống trị của Bitcoin so với phần còn lại. Nguồn: Coinbase
Trong năm 2024, có thể có dòng vốn dịch chuyển sang các tài sản rủi ro hơn nhưng các nhà nghiên cứu Coinbase tin rằng Bitcoin vẫn là đích đến ít nhất cho đến hết nửa đầu năm 2024.
Những giá trị của Bitcoin đã giúp nó vượt qua hiệu suất đầu tư của nhiều loại hình truyền thống nửa cuối năm 2023 và kỳ vọng tiếp tục duy trì ở năm 2024. Thậm chí nếu có các biến cố về kinh tế toàn cầu Bitcoin sẽ càng có biểu hiện tốt hơn.
Bước tiến đầu tiên là xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho tương lai web3, chẳng hạn như các giải pháp mở rộng Layer 2, dịch vụ bảo mật restaking và dịch vụ phần cứng. Các nhà nghiên cứu Coinbase kỳ vọng xu hướng giao dịch crypto năm 2024 sẽ tập trung vào các nỗ lực này và các ứng dụng web3.
Bên cạnh một số mảng mà nhà đầu tư lựa chọn dựa vào sự thành công tại web2 để tìm kiếm cơ hội tại web3 như: thanh toán, gaming, mạng xã hội là những mảng đầu tư mới mang đậm bản sắc crypto: định danh phi tập trung (decentralized identity), DePIN (decentralized physical infrastructure networks) và hệ thống tính toán phi tập trung (decentralized compute).
Thách thức đặt ra với nhà đầu tư không chỉ là chọn đúng danh mục mà còn là chọn ra người chiến thắng. Đối với các dự án để đạt được vị trí dẫn đầu trong bất cứ mảng nào không chỉ là ưu thế người đi trước (mặc dù nó hỗ trợ nhiều) mà còn là việc khai thác được lợi nhuận.
TVL của Ethereum vẫn luôn chiếm phần lớn. Nguồn: Coinbase
Trong tương lai khi người dùng hướng sự tập trung nhiều hơn vào các ứng dụng, nhiều layer 1 sẽ cần thay đổi để thích nghi với xu hướng dịch chuyển. Các layer 1 cần đạt được sự chuyên môn hoá như cách một số blockchain khác đang thể hiện như: Game Blockchain (Beam, Blast, Immutable X,...); DeFi (dYdX, Osmosis); blockchain cho các tổ chức (Evergreen subnet của Avalanche, Kinto).
Số lượng giao dịch trên Ethereum và các Layer 2. Nguồn: Coinbase
Định hướng module hóa cũng được thể hiện trên các giải pháp layer 2 theo những cách hết sức độc đáo. Ví dụ Eclipse nhắm tới tham vọng trở thành giải pháp mở rộng toàn năng khi thực hiện giao dịch trên SVM (Solana Virtual Machine), sử dụng data availability từ Celestia, sử dụng Ethereum làm lớp bảo mật và cuối cùng là xác thực bằng RISC Zero for zero-knowledge fraud proofs.
Bản cập nhật Cancun (Dencun) của mạng lưới Ethereum dự kiến được triển khai vào Q1/2024 cũng là chất xúc tác tích cực cho sự tăng trưởng của các giải pháp Layer 2.
Năm 2023 chúng ta đã thấy Tokenization được chủ yếu ứng dụng vào các tài sản thuộc chính phủ Hoa Kỳ, trong năm 2024 có thể sẽ thấy sự mở rộng sang các sản phẩm khác như cổ phiếu, quỹ tư nhân, bảo hiểm và tín chỉ carbon.
Giá trị tài sản kho bạc Hoa Kỳ được token hoá tăng gấp 6 lần trong năm 2023. Nguồn: Coinbase
Các yếu tố liên quan tới tính pháp lý và sự phức tạp trong hoạt động quản lý vẫn là thách thức lớn cho mảnh ghép này. Ngoài ra, các blockchain riêng tư vẫn sẽ được ưu tiên cho hoạt động này hơn blockchain công cộng.
Số lượng người dùng hoạt động của các game hàng đầu trên Ethereum. Nguồn: Coinbase
Tổng giá trị thị trường game khoảng 250 tỷ USD vào thời điểm hiện tại, dự kiến sẽ tăng lên 390 tỷ USD trong vòng 5 năm tới.
Các mô hình game “play-to-earn” cũ đã thể hiện sự không bền vững và dẫn tới nhiều hoài nghi cho các game thủ truyền thống. Điều đó thúc đẩy sự thử nghiệm nhiều hơn các mô hình khác của nhà phát triển.
Quan điểm của Coinbase cho rằng chúng ta cần nhiều hơn dữ liệu quá khứ để đánh giá tốt hơn lĩnh vực này.
DePIN - Decentralized Physical Infrastructure Network và DeComp - Decentralized Compute đều là những lĩnh vực được Coinbase tích cực quan tâm, cả hai đều tận dụng sức mạnh của nền kinh tế token để thúc đẩy tạo ra và sử dụng nguồn lực từ thế giới thực.
Mặc dù DePIN là lĩnh vực có thể tạo ra nhiều thay đổi lớn cho mô hình sử dụng phần cứng hiện tại nhưng lĩnh vực này vẫn còn tương đối non trẻ với nhiều thách thức như chi phí ban đầu cao, sự phức tạp kỹ thuật, kiểm soát chất lượng và quy mô kinh tế.
DePIN có thể chứng minh giá trị của mình từ sớm nhưng để hiện thực hóa những giá trị mà nó mang lại có thể sẽ là hành trình nhiều năm.
Nếu như trước đây các công nghệ như zero-knowledge (ZK) và fully homomorphic encryption (FHE) chỉ được xem là lý thuyết thì bây giờ chúng ta đã thấy nhiều hơn các thử nghiệm trong lĩnh vực crypto. Nó cho phép thực hiện tính toán trên dữ liệu người dùng trong khi vẫn giữ cho dữ liệu đó được mã hóa.
Trong vài năm tới, chúng ta có thể sẽ thấy những bước tiến mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực này. Vì vậy, Coinbase tin rằng định danh phi tập trung sẽ thể hiện sự phù hợp một cách mạnh mẽ với thị trường crypto trong tương lai.
Bản nâng cấp Dencun với kỳ vọng giảm phí giao dịch rollup từ 2-10 lần sẽ là động lực thúc đẩy cho mô hình “giao dịch không phí gas”, từ đó mở ra cánh cửa cho các dự án non-financial (không có mô hình tài chính).
EigenLayer là dự án tiên phong trong mảng ReStaking, nó cung cấp dữ liệu cho các lớp data availability, oracles, sequencers, consensus, và các dịch vụ khác trên mạng lưới Ethereum. Giải pháp này mở ra một mô hình kinh tế mới cho các validator dưới dạng “security-as-a-service”.
Trong khi đó DVT giúp stakeholder của các mạng lưới proof-of-stake có nhiều lựa chọn hơn trong thiết lập và quản lý hoạt động của validator, đồng thời cũng giảm thiểu rào cản gia nhập và giảm sự tập trung quyền lực cho mạng lưới.
Và cuối cùng là một vài nhận định về các vấn đề pháp lý liên quan tới thị trường cryptocurrency đang dần được làm rõ và cải thiện.
Bức tranh vĩ mô
Bối cảnh vĩ mô thuận lợi vẫn là một trong những phần cốt lõi cho sự tăng trưởng của thị trường cryptocurrency.Trong năm 2024, nhiều khả năng Mỹ sẽ tránh khỏi một cuộc suy thoái kinh tế, mặc dù khả năng suy thoái không phải là bằng không. Những nỗ lực củng cố ngành sản xuất nội địa và tăng cường chi tiêu chính phủ trong năm 2023 đã làm hạn chế điều này, nhưng nó sẽ giảm dần tác động trong quý 1/2024. Thay vào đó, suy thoái sẽ phụ thuộc vào các yếu tố nội sinh như hệ thống ngân hàng hoặc tốc độ giảm phát.
Cung tiền M2 và hiệu suất của Bitcoin. Nguồn: Coinbase
Sự cắt giảm lãi suất của Cục dự trữ liên bang (FED) trong năm 2024 sẽ làm giảm sức mạnh của đồng Đô la, cùng với đó sẽ là cơ hội tăng trưởng cho các loại tiền điện tử và tài sản rủi ro khác. Ở một điểm khác, kế hoạch phê duyệt Bitcoin ETF sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho dòng tiền đầu tư và định hình lại thị trường một cách chưa từng có.
Sự thống trị của Bitcoin
Dòng vốn của thị trường cryptocurrency vẫn tiếp tục chảy vào các tên tuổi uy tín kể từ giữa năm 2023 tới nay, điều này được chứng minh thông qua chỉ số Bitcoin Dominance đã vượt quá 50%. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc các tổ chức lớn nộp đơn Bitcoin Spot ETF.Sự thống trị của Bitcoin so với phần còn lại. Nguồn: Coinbase
Trong năm 2024, có thể có dòng vốn dịch chuyển sang các tài sản rủi ro hơn nhưng các nhà nghiên cứu Coinbase tin rằng Bitcoin vẫn là đích đến ít nhất cho đến hết nửa đầu năm 2024.
Những giá trị của Bitcoin đã giúp nó vượt qua hiệu suất đầu tư của nhiều loại hình truyền thống nửa cuối năm 2023 và kỳ vọng tiếp tục duy trì ở năm 2024. Thậm chí nếu có các biến cố về kinh tế toàn cầu Bitcoin sẽ càng có biểu hiện tốt hơn.
Những xu hướng đầu tư mới
Mùa đông crypto 2018-2019 đã kết thúc với sự xuất hiện của DeFi và các giải pháp L1 thay thế. Trong mùa đông 2022-2023 các nhà phát triển để dành thời gian để xây dựng những giải pháp tăng cường tính ứng dụng cho blockchain.Bước tiến đầu tiên là xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho tương lai web3, chẳng hạn như các giải pháp mở rộng Layer 2, dịch vụ bảo mật restaking và dịch vụ phần cứng. Các nhà nghiên cứu Coinbase kỳ vọng xu hướng giao dịch crypto năm 2024 sẽ tập trung vào các nỗ lực này và các ứng dụng web3.
Bên cạnh một số mảng mà nhà đầu tư lựa chọn dựa vào sự thành công tại web2 để tìm kiếm cơ hội tại web3 như: thanh toán, gaming, mạng xã hội là những mảng đầu tư mới mang đậm bản sắc crypto: định danh phi tập trung (decentralized identity), DePIN (decentralized physical infrastructure networks) và hệ thống tính toán phi tập trung (decentralized compute).
Thách thức đặt ra với nhà đầu tư không chỉ là chọn đúng danh mục mà còn là chọn ra người chiến thắng. Đối với các dự án để đạt được vị trí dẫn đầu trong bất cứ mảng nào không chỉ là ưu thế người đi trước (mặc dù nó hỗ trợ nhiều) mà còn là việc khai thác được lợi nhuận.
Layer 1
Sự điều chỉnh của thị trường trong hai năm qua đã làm giảm nhu cầu của các Layer 1 với “mục đích chung chung”. Ethereum vẫn là nền tảng smart contract thống trị và đứng vững.TVL của Ethereum vẫn luôn chiếm phần lớn. Nguồn: Coinbase
Trong tương lai khi người dùng hướng sự tập trung nhiều hơn vào các ứng dụng, nhiều layer 1 sẽ cần thay đổi để thích nghi với xu hướng dịch chuyển. Các layer 1 cần đạt được sự chuyên môn hoá như cách một số blockchain khác đang thể hiện như: Game Blockchain (Beam, Blast, Immutable X,...); DeFi (dYdX, Osmosis); blockchain cho các tổ chức (Evergreen subnet của Avalanche, Kinto).
Layer 2
Các bộ công cụ xây dựng Layer 2 như OP Stack, Arbitrum Orbit, Polygon CDK cùng sự phân tách chức năng mạng lưới thành các lớp chuyên biệt đã giúp mảng này tăng trưởng mạnh mẽ.Số lượng giao dịch trên Ethereum và các Layer 2. Nguồn: Coinbase
Định hướng module hóa cũng được thể hiện trên các giải pháp layer 2 theo những cách hết sức độc đáo. Ví dụ Eclipse nhắm tới tham vọng trở thành giải pháp mở rộng toàn năng khi thực hiện giao dịch trên SVM (Solana Virtual Machine), sử dụng data availability từ Celestia, sử dụng Ethereum làm lớp bảo mật và cuối cùng là xác thực bằng RISC Zero for zero-knowledge fraud proofs.
Bản cập nhật Cancun (Dencun) của mạng lưới Ethereum dự kiến được triển khai vào Q1/2024 cũng là chất xúc tác tích cực cho sự tăng trưởng của các giải pháp Layer 2.
Tokenization
Tokenization là một ứng dụng quan trọng cho các tổ chức tài chính truyền thống, các nhà nghiên cứu Coinbase kỳ vọng nó sẽ là một phần quan trọng của thị trường tiền điện tử.Năm 2023 chúng ta đã thấy Tokenization được chủ yếu ứng dụng vào các tài sản thuộc chính phủ Hoa Kỳ, trong năm 2024 có thể sẽ thấy sự mở rộng sang các sản phẩm khác như cổ phiếu, quỹ tư nhân, bảo hiểm và tín chỉ carbon.
Giá trị tài sản kho bạc Hoa Kỳ được token hoá tăng gấp 6 lần trong năm 2023. Nguồn: Coinbase
Các yếu tố liên quan tới tính pháp lý và sự phức tạp trong hoạt động quản lý vẫn là thách thức lớn cho mảnh ghép này. Ngoài ra, các blockchain riêng tư vẫn sẽ được ưu tiên cho hoạt động này hơn blockchain công cộng.
Web3 Gaming
Web3 gaming đã có sự phục hồi lớn về sự quan tâm trong nửa cuối 2023, hiện tại lĩnh vực này chủ yếu tập trung vào việc thu hút sự chú ý của các game thủ chính thống chưa gia nhập lĩnh vực tiền điện tử.Số lượng người dùng hoạt động của các game hàng đầu trên Ethereum. Nguồn: Coinbase
Tổng giá trị thị trường game khoảng 250 tỷ USD vào thời điểm hiện tại, dự kiến sẽ tăng lên 390 tỷ USD trong vòng 5 năm tới.
Các mô hình game “play-to-earn” cũ đã thể hiện sự không bền vững và dẫn tới nhiều hoài nghi cho các game thủ truyền thống. Điều đó thúc đẩy sự thử nghiệm nhiều hơn các mô hình khác của nhà phát triển.
Quan điểm của Coinbase cho rằng chúng ta cần nhiều hơn dữ liệu quá khứ để đánh giá tốt hơn lĩnh vực này.
DePIN - Decentralized Physical Infrastructure Network
Một chủ đề quan trọng cho năm 2024 và có thể xa hơn tùy thuộc vào tốc độ phát triển là nhóm các sản phẩm “phi tập trung hóa nguồn lực đời thực”.DePIN - Decentralized Physical Infrastructure Network và DeComp - Decentralized Compute đều là những lĩnh vực được Coinbase tích cực quan tâm, cả hai đều tận dụng sức mạnh của nền kinh tế token để thúc đẩy tạo ra và sử dụng nguồn lực từ thế giới thực.
Mặc dù DePIN là lĩnh vực có thể tạo ra nhiều thay đổi lớn cho mô hình sử dụng phần cứng hiện tại nhưng lĩnh vực này vẫn còn tương đối non trẻ với nhiều thách thức như chi phí ban đầu cao, sự phức tạp kỹ thuật, kiểm soát chất lượng và quy mô kinh tế.
DePIN có thể chứng minh giá trị của mình từ sớm nhưng để hiện thực hóa những giá trị mà nó mang lại có thể sẽ là hành trình nhiều năm.
Định danh phi tập trung - Decentralized identity
Sự riêng tư là một mảnh ghép mới cho các nhà phát triển đặc biệt là liên quan tới định danh phi tập trung.Nếu như trước đây các công nghệ như zero-knowledge (ZK) và fully homomorphic encryption (FHE) chỉ được xem là lý thuyết thì bây giờ chúng ta đã thấy nhiều hơn các thử nghiệm trong lĩnh vực crypto. Nó cho phép thực hiện tính toán trên dữ liệu người dùng trong khi vẫn giữ cho dữ liệu đó được mã hóa.
Trong vài năm tới, chúng ta có thể sẽ thấy những bước tiến mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực này. Vì vậy, Coinbase tin rằng định danh phi tập trung sẽ thể hiện sự phù hợp một cách mạnh mẽ với thị trường crypto trong tương lai.
Tương lai của lĩnh vực Blockchain
Trải nghiệm tốt hơn
Sự phức tạp về mặt công nghệ và quản lý tài sản như ví, private key, phí gas,... đã tạo rào cản cho việc gia nhập của phần đông người dùng, vì vậy các giải pháp giúp crypto và blockchain thân thiện và dễ tiếp cận hơn với người dùng đã trở thành mục tiêu kể từ cuối chu kỳ vừa rồi. Sự phát triển của Account Abstraction mang lại nhiều ý nghĩa trong việc giải quyết vấn đề này.Bản nâng cấp Dencun với kỳ vọng giảm phí giao dịch rollup từ 2-10 lần sẽ là động lực thúc đẩy cho mô hình “giao dịch không phí gas”, từ đó mở ra cánh cửa cho các dự án non-financial (không có mô hình tài chính).
Khả năng tùy biến của các Validator
Các công nghệ như Restaking và DVT (distributed validator technology) đang mang lại cho các Validator những khả năng tùy chỉnh thông số hoàn toàn mới, điều này giúp họ thích nghi tốt hơn với những sự thay đổi về nhu cầu và mô hình kinh tế.EigenLayer là dự án tiên phong trong mảng ReStaking, nó cung cấp dữ liệu cho các lớp data availability, oracles, sequencers, consensus, và các dịch vụ khác trên mạng lưới Ethereum. Giải pháp này mở ra một mô hình kinh tế mới cho các validator dưới dạng “security-as-a-service”.
Trong khi đó DVT giúp stakeholder của các mạng lưới proof-of-stake có nhiều lựa chọn hơn trong thiết lập và quản lý hoạt động của validator, đồng thời cũng giảm thiểu rào cản gia nhập và giảm sự tập trung quyền lực cho mạng lưới.
Và cuối cùng là một vài nhận định về các vấn đề pháp lý liên quan tới thị trường cryptocurrency đang dần được làm rõ và cải thiện.